25 november 2009

Cijfertjes

In het vorige stukje kwam ik met cijfermateriaal samengesteld uit de Prostaatwijzer en Tabel 3.2 van Prostaat Pensioenplan. Zowel in Prostaatwijzer als in Pensioenplan staan geen bronnen voor deze cijfers. Op Pubmed kan ik geen studies vinden als bron voor deze cijfers. Hiero een Amerikaanse studie waarin 5519 mannen van 55 jaar en ouder een biopsie kregen ongeacht PSA. Bij 22% werd een prostaatkankertje aangeprikt. Hierbij een tabel met kankertjes gestratificeerd naar PSA waarden.




PSA: range PSA's in ng/ml
n: aantal mannen met dit PSA
n%: % mannen met dit PSA
PK: aantal prostaatkankertjes
PK%: % prostaatkankertjes van range
PK%T: % prostaatkankertjes van totaal
G=>7: aantal met Gleason7 of hoger
G=>7%: % Gleason7 of hoger van range
G=>7%T: % Gleason7 of hoger van totaal

17 november 2009

Speciaal Beoordelingstraject

Hier een nieuw stukje proza van Professor P. Pensioenplan:

Ik heb meegedaan aan de ERSPC studie maar was uitgeloot voor screening….wat nu?

Veel mannen op onze polikliniek hebben gehoor gegeven om mee te doen aan de screeningstudie enkele jaren geleden. Daarvan kreeg de helft te horen dat zij uitgeloot waren voor verdere screening. Nu zij horen dat screening hen wellicht een voordeel had opgeleverd, zullen zij zich afvragen of ze zich alsnog moeten laten screenen. Indien iemand jonger is dan 70 jaar, dan valt dat te overwegen. In overleg met het ministerie bereiden wij momenteel een speciaal beoordelingstraject voor juist die mannen voor die deel uitmaken van de controle groep van de screeningstudie. Daarom vragen wij die mannen nog even te wachten op ons bericht daarover. Indien iemand toch eerder zich wil oriënteren op een screening, dan raden wij aan toch eerst de informatie van de prostaatwijzer te lezen. Daarna zijn zij hartelijk welkom op onze polikliniek om verder op hun verzoek in te gaan. Wij stellen daarvoor een speciaal spreekuur in, waarbij het mogelijk is om dezelfde dag een bloedtest te ondergaan, als ook indien daartoe besloten wordt, een prostaatbiopsie. Het telefoonnummer van onze polikliniek op kantoortijden is: 010-7040146.

Wij zijn blij dat na zoveel jaren werk er nu meer zicht is hoe om te gaan met prostaatkanker. Veel informatie over ziekte en behandeling vindt u op onze website van onze afdeling, en ook in het patiëntenboek ‘Het Prostaat pensioen Plan’, dat u verkrijgen kunt aan onze polikliniekbalie. De afdeling Urologie blijft werken, zorgen en onderzoeken, en wij danken iedereen die daaraan bijgedragen heeft.

Prof. Chris Bangma
Afdelingshoofd Urologie

Nu er geen instroom van patienten meer is vanuit het ERSPC moet een nieuwe bron aangeboord worden om de onderzoekers van Urologie Dijkzigt bezig te houden. Wat ligt meer voor de hand dan hiervoor te tappen uit het datareservoir van 17500 man van de Rotterdamse ERSPC controlegroep? "Speciaal beoordelingstraject" doet het ergste vermoeden.

Als voorschot op de onderhandelingen met het ministerie kan wie wil al op een speciaal spreekuur terecht, bij voorkeur na raadpleging van de Prostaatwijzer. Wie z'n PSA op Prostaatwijzer 2 invult krijgt bij een PSA van respectievelijk minder dan 1, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 en 10 ng/ml de volgende kansen op een prostaatkankertje terug: 3%, 6%, 12%, 17%, 21%, 26%, 29%, 33%, 36%, 39% en 42%. In tabel 3.2 van Prostaat Pensioen Plan is te lezen dat 36% van de mannen een PSA van minder dan 1 heeft, 31% een tussen de 1 en de 2, 13% tussen 2 en 3 en 20% tussen de 3 en 10. Als je deze percentages proportioneel sommeert voor de hele groep met een PSA van onder de 10 (98% van de mannelijke bevolking tussen de 50 en 75 jaar) zou bij een gigantische 17,5% van de mannen prostaatkanker gevonden worden.

Ter vergelijking borstkankerscreening levert bij 0,5% van de vrouwen borstkanker op en zelfs dit wordt door critici al als overdiagnose gezien. De megapercentages in de spreadheets van Pensioenplan gaan over symptoomloze kankertjes die alleen op papier bestaan, maar niettemin in de real world betekenis krijgen door de psychische en fysieke stress van herbiopsieen, constroles en behandelingen.

Het wachten nog steeds is op de zg ERSPC "Quality of Life" studie die hopelijk inzicht geeft in de toegebrachte letselschade door screening. Ondertussen gaat Pensioenplan gewoon door en ronselt nu de mannen die de dans in eerste instantie ontsprongen met z'n speciale beoordelingsprojecten.

08 november 2009

Expected Soon

Ik heb de samenvatting van de ERSPC studie maar eens herschreven. Hier de volledige tekst. Zoals al eerder gezegd is deze studie maar de helft van het verhaal en is het wachten nog steeds op de andere helft waarin neveneffecten en kosten aan de orde komen, de zg Quality of Life Study.

ERSPC staat voor European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer. Deze studie onderzoekt het nut van de PSA-test voor vroege opsporing van prostaatkanker en de geschiktheid van de PSA-test als basis voor een Bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker, zoals het mammogram bij borstkanker.

Aan dit grootschalige onderzoek deden ca 160.000 mannen tussen de 55 en 70 jaar uit verschillende Europese landen mee. De helft van de mannen werd gescreend met PSA, de andere helft werd niet gescreend maar diende als controlegroep. Het verschil in sterfte aan prostaatkanker tussen beide groepen is een maat voor de effectiviteit van PSA-screening.

Door z'n grootte is dit een belangrijk onderzoek. Overlegorganen, zoals in Nederland de Gezondheidsraad, zullen op grond van deze studie en de binnenkort te publiceren Quality of Life Study advies uitbrengen over het al dan niet invoeren van landelijke PSA-screening. De coördinatie van dit onderzoek staat onder leiding van Herr Dr Fritz van de Afdeling Urologie van het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam (hoofd Professor P. Pensioenplan)

Een deel van de 9-jaars resultaten werd op 18 maart gepubliceerd in het New England Journal of Medicine en hier herhaaldelijk besproken. Dit is het deel dat gaat over de effectiviteit van screening in termen van sterftevermindering. Deel 2 zal over neveneffecten en kosten van PSA screening gaan maar is nog steeds niet verschenen.

Resultaat Deel 1: de 9-jaars sterfte aan prostaatkanker was in de screeningsgroep en controlegroep respectievelijk 0,29% (214/72890) en 0,36% (326/89353). Een absolute sterftevermindering van 7 per 10000 mannen. De onderzoekers spreken eufemistisch van een 20% relatieve sterftevermindering (100- 0,29/36). De totale sterfte (alle doodsoorzaken) nam niet af. Dit wordt alleen terloops vermeld in de tekst zonder getallen. De totale sterfte van een groep mannen tussen de 55 en 70 over een periode van 9 jaar bedraagt circa 15%.(bron CBS)

In de screeningsgroep werd bij 8,2% (5990/72890) van de mannen prostaatkanker gediagnostiseerd, in de controlegroep 4,8% (4207/89353). Voor 7 (36-29) minder sterfgevallen per 10000 man werden er in de screeningsgroep 340 (8,2-4,8) mannen meer behandeld dan in de controle groep. Hieruit volgt dat circa 48 op de 49 (340/7) mannen met een prostaatkankertje na een periode van 9 jaar geen nut heeft van vroege ontdekking en behandeling.

Hoe vaak en in welke mate letselschade (impotentie, incontinentie, stricturen, stralingsschade) en behandelcomplicaties (thrombose, embolieen, hartinfarcten) bij deze 48 mannen is opgetreden om 1 man langer te laten leven moet Deel 2 uitwijzen. Deel 1 en deel 2 geven samen een zg "kosten/baten plaatje" waarover de Gezondheidsraad dan kan gaan vergaderen. Alleen als deze 49 man zich beter voelen na de behandeling zou het misschien zijn interessant naar kosten te kijken. Het omgekeerde is te verwachten alleen de omvang van de aangerichte schade is nog onbekend.

Dan nog iets. DE ERSPC publiceerde na het verschijnen van de NEJM studie diverse keren in European Urology. Het betreft hier vooral oncontroleerbare databewerkingen van subgroepen, waarvan een van de resultaten was dat er geen 20% maar eigenlijk 30% sterftereduktie was. European Urology is een speeltje van de ERSPC en wordt vrijwel uitsluitend geschreven en gelezen door leden van ERSPC commissies en comitees. Een tijdschrift met een junk status. ERSPC Media Org is zich hiervan bewust en plaatst op haar site geen verwijzingen naar publicaties van dit tijdschrift. Alleen als ERSPC de Quality of Life Study in het NEJM, de Lancet of Cancer (zg Peer Reviewed Journals) geplaatst krijgt heeft de publicatie waarde. Blijkbaar loopt dit niet lekker want al sinds 18 maart vermeldt de ERSPC site over de publicatie "Expected soon".