Druk om iets te ondernemen


Hoe eerder je er bij bent hoe beter? Het Urologisch bedrijfsmodel voor prostaatkanker is voor een groot deel gebaseerd op dit afgetrapte bakerpraatje. Het Disaster van Vroege opsporing en behandeling van prostaatkanker is hier Ad Nauseam besproken. Toch nog een keertje. Ongeveer de helft is impotent en/of incontinent gemaakt tegenover een enkeling die profiteert op hoge leeftijd. Als het PSA na de primaire behandeling weer gaat stijgen, hetzelfde liedje opnieuw, of nog een keer een lokale behandeling of vroege hormonale therapie. Spreekkamers van Urologen zitten steeds voller met zg prostaatkanker patienten. De meesten zonder lichamelijke klachten. In het geval van klachten zijn deze voor een groot deel niet vanwege de aandoening, maar vanwege de door urologen zelf aangerichte schade. Een ziekelijke vertoning die ook nog eens bergen geld kost.

Voor zover ik weet is er noch over vroege lokale behandeling, noch over vroege hormonale behandeling een overtuigende studie die daarvan het voordeel aantoont. In afwezigheid daarvan is de enige goede reden om iemand te behandelen het optreden van symptomen of als zich klachten voordoen. Een behandeling om andere redenen vraagt om heel veel vertrouwen. En lang niet iedere uroloog is te vertrouwen, zeker niet als hij heeft geinvesteerd in een robot...

Zelf heb ik nooit een PSA laten doen en ben dit ook niet van plan. Krijg ik iets dan meld ik me wel, simpel. Maar ik kan me heel goed voorstellen dat het wat ingewikkelder ligt voor degenen die een diagnose hebben en zeker als zij snel stijgende PSA's hebben. Een heel snel stijgend PSA, bijvoorbeeld met een verdubbelingstijd van minder dan 3 maanden is bijna een 100% garantie dat op niet al te lange termijn problemen gaan komen. Soms heeft het zin deze problemen voor te zijn aangezien ze anders niet altijd teruggedraaid kunnen worden. Het beste voorbeeld hiervan is afvoerobstruktie van de urineleiders door een pakket lymfeklieren of een heel grote primaire tumor. Door stuwing wordt de druk in het nierbekken steeds hoger waardoor nierweefsel verloren gaat wat in korte tijd kan resulteren in de dood door nierfalen. In de beginfase merkt men hier niets van, wel stijgt het creatinine (routine bloedbepaling) snel. Als dit opgemerkt wordt geeft een echo uitsluitsel. Hormonale behandeling kan dan erger voorkomen meestal in combinatie met een (tijdelijke) drain. Een ander voorbeeld is een dreigende dwarslesie waarvan men erger (irreversibele totale uitval) kan voorkomen door hoge doses prednison te geven. Toch zijn het hier al symptomen -oa tintelingen, krachts- en gevoelsverlies- en niet een symptoomloze toestand met een afwijkende laboratoriumbepaling, die tot actie triggeren.

Meer in het algemeen, bij stijgende PSA's kan de psychische druk om iets te ondernemen groot worden. Bij langzame stijging is geruststelling zeker op z'n plaats. Bij een verdubbelingstijd van een half jaar is geruststelling niet erg geloofwaardig. Ook al staat niet vast dat een vroege behandeling nut heeft in de zin van levensverlening, een dalend PSA (vaak tot ondetecteerbaar) kan rust geven. Het middel mag echter niet erger zijn dan de kwaal. Naar mijn mening is IHT (Intermitterende Hormonale Therapie) het meest proportionele antwoord. Een moeilijke vraag blijft bij welke verdubbelingstijd men moet beginnen. Bij een verdubbelingstijd van 3, 2, 1 of een half jaar? Bij overwegingen leggen leeftijd en algemene gezondheidstoestand een belangrijk gewicht in de schaal.