16 mei 2011

De Double Speak van Schreibtisch Dokters

In het begin van de 90er jaren begon de PSA-test in de Verenigde Staten populair te worden voor de vroege opsporing van prostaatkanker. In Europa werden toen nauwelijks PSA-testen gedaan behalve voor de follow-up van patienten die hormonale therapie kregen. Dat veranderde toen Fritz Schroeder naar Rotterdam kwam. Deze Duitse uroloog betoogde dat de ontwikkelingen in Amerika veelbelovend en interessant waren, maar dat het nog te vroeg was om in Europa de Amerikaanse trend te volgen. Daarvoor was eerst onderzoek nodig en niet zomaar een onderzoekje maar een Mega-onderzoek. Deze Double Speak, wel veel belovend maar niet zo veel belovend om meteen maar op de Amerikaanse tour te gaan, is kenmerkend gebleven voor het taalgebruik van het ERSPC zoals dit Mega-onderzoek zou gaan heten. Aan het ERSPC, met als hoofdkantoor Rotterdam, deden ruim 160000 mannen mee in verschillende europese landen.

In 1995 schreef ik al dat een dergelijk onderzoek schadelijk en overbodig was. Vantevoren was al duidelijk dat tegenover een mogelijk voordeel voor enkelen op de lange termijn, een groot nadeel zou staan voor velen op de korte termijn. Ik concludeerde dat het onderzoek daarom moreel gezien onaanvaardbaar was. De reactie van Schroeder hierop was dat hij juist wilde kwantificeren hoe groot de respectievelijke voor- en nadelen waren. Dat voor deze kwantificatie proefpersonen in grote getalen impotent en incontinent gemaakt moesten worden was blijkbaar van secundair belang. In 2009 verscheen dan eindelijk een publicatie over het mogelijke voordeel van PSA-Screening: een verlaging van de sterfte door prostaatkanker van 0,07%! De publieksmedia kopten "Screening kan prostaatkankersterfte verlagen" Wat de prijs is deze 0,07% sterfteverlaging weten we nog steeds niet. Eerst zou de zg "Quality of Life studie" (lees letselschadestudie) in 2009 gepubliceerd worden, toen in 2010 en de laatste belofte is dit najaar. We zullen zien....

Met het ERSPC kwam PSA in Europa. In talloze roadshows, symposia en postcodeloterij-achtige mediaoptredens werd al die jaren dezelfde dubbelzinnige boodschap verkondigd dat PSA-screening veelbelovend was, maar ook meer onderzoek om het nut wetenschappelijk te bewijzen. Patienten en urologen namen begrijpelijkerwijs maar een voorschot op dit wetenschappelijk bewijs en vroegen respectievelijk gaven de PSA-test. Zo kwam het slechtste soort Amerikaanse geneeskunde toch via de achterdeur naar binnen.

De opvolger van Schroeder, Bangma is van het zelfde laken een pak en voert een soort "Business as Usual" PR beleid. In antwoord "Ook zo blij met PSA?" kwam hij met z'n "PSA-Screening deugt" waarin hij op precies dezelfde manier als Schroeder indertijd het ERSPC verdedigt: "Zonder de getallen van de ERSPC is er niemand ter wereld die een gefundeerd oordeel kan geven over het nut van bevolkingsonderzoek. Alleen op basis daarvan kunnen overheden, en de Gezondheidsraad in Nederland, een uitspraak doen over de wenselijkheid van populatiescreening voor prostaatkanker." Weer gaat het alleen over getallen en weer niet over wat de proefpersonen is aangedaan om tot deze nietszeggende cijfertjes te komen. In ieder geval staat er in het najaar weer een confrontatie met Bangma op het programma, ook als hij er weer niet in slaagt z'n QoL onderzoek gepubliceerd te krijgen.

4 opmerkingen:

Anoniem zei

mijn ervaring is dat er niet meer over biopsie word gepraat eerst in Delft en nu op Dinsdag j.j. in
Dordrecht niet meer
volgens mij is er een verandering aan de gang bij de h.h. Urologen
M.v.g. Hans

Hendrik Scholten zei

Er wordt dus noch in Delft noch in Dordrecht een biopsie gedaan. Maar misschien zouden ze dit 5 jaar geleden in jouw situatie ook niet gedaan hebben. Om te beoordelen of er sprake is van een trendbreuk zijn klinische gegevens nodig. Of hebben ze hele aperte uitspraken gedaan?

Emiel zei

Interessante historische uiteenzetting! Emiel Claes, Leuven

Anoniem zei

FYI , statistiek heeft weer wat ontdekt : Nu.nl - Wetenschap - Koffieleut krijgt minder vaak prostaatkanker
http://mobiel.nu.nl/pda/Wetenschap/301327-Koffieleut-krijgt-minder-vaak-prostaatkanker.html

Proost !

-- Simplitisch Verbond --