24 december 2008

Waardeloos, schadelijk en peperduur


Nog maar weer even...

Bij PSA's onder de 10 mist een biopsie 1 op de 3 tumoren. Een negatieve biopsie biedt geen enkele zekerheid. Zie stukje Geen Prostaatkanker van 21 november

Wordt wel een tumor gevonden dan is Gleason som uit het biopsiemateriaal in meer dan de helft van de gevallen te hoog of te laag, dwz waardeloos. Link

Toch is de uitslag van de biopsie bepalend voor het verdere beleid (wel, niet, later behandelen). Dit is dan een waardeloos beleid.

Op grond van slechte data ondergaan jaarlijks meer dan 3000 mannen lokale behandelingen van enigerlei soort ( RP, radiotherapie, brachy etc) voor een PSA Prostaatkankertje. Deze behandelingen veroorzaken blijvend letsel op grote schaal (impotentie, incontinentie, plasproblemen).
Het nut van deze behandelingen op overleving is hooguit marginaal (zie ondermeer column 1 op de 60 eerder deze maand).

Het is dus niet alleen een waardeloos beleid, maar ook een zeer schadelijk beleid.

Verder kost de PSA Business jaarlijks miljoenen. Die gaan voor het grootste deel naar de gezondheidszorg, maar voor een niet onaanzienlijk deel ook naar de CEO's van instituten, faculteiten en stichtingen die PSA-gerelateerd onderzoek doen met jaarlijks tientallen slaapverwekkende of onleesbare publicaties.

20 december 2008

Doe alleen wat als ik je nodig heb


Ik zoom weer (voor de zoveelste keer) in op de Gleasonscore van de blinde biopsie. Maar dit is dan ook een belangrijk onderwerp.

Hieronder wordt de biopsiescore vergeleken met de score na pathologisch onderzoek van de verwijderde prostaat bij 2963 mannen. Link

RESULTS: Overall, 55.8% of diagnostic Gleason sums differed from those on final surgical pathology (58.6% in the 1988 to 1999 and 49.3% in the 2000 to 2006 groups). Diagnostic Gleason sums were undergraded in 41.2% of cases and overgraded in 12.8% of cases.

Dwz de Gleasonscore van de biopsie is in meer dan de helft van de gevallen fout.

Maar in beslissingsmodellen, bv PRIAS-Dijkzigt, wordt gedaan alsof de scores allemaal goed zijn. Alle Nederlandse urologen werken met deze modellen of met kleine variaties daarop en deze modellen spelen een beslissende rol.

Neem een Gleasonscore van 6 uit een blinde biopsie. De kans dat het een 7 is, is bijna even even groot. Maar het model gaat stug door met 6. Bij een 6 zegt het model: kandidaat voor observatie. Bij een 7 zegt het model kandidaat voor RP of een andere lokale behandeling.

Ik vind het een gevaar voor de Volksgezondheid dat op zulke vuile data als biopsie Gleasonscores vergaande beslissingen worden genomen. Dit is Zombiegeneeskunde, ook in de omgang met de patient. Ondanks lippendienst aan goede voorlichting en ambitieuze kreten zoals "autonome patient" wordt de patient nu juist niet op de hoogte gesteld van de onbetrouwbaarheid van de biopsiescore, die zijn lot in belangrijke mate bepaalt.

In plaats van te erkennen dat de blinde biopsie substandard is en daarmee het hele model PSA/Gleason waardeloos wordt, gaat men maar door op deze substandard, bv met combinaties van Gleasonscores en PSA-derivaten.

Vele tientallen onderzoekers in Nederland, vooral in Rotterdam, promoveren en publiceren over deze onderwerpen met Zombieconclusies zoals: de PSA verdubbelingstijd kan mogelijk helpen bij de beslissing voor een herhalingsbiopsie (die ook weer onbetrouwbaar is), hiervoor is nader onderzoek nodig.

Je zult begrijpen dat Urologisch Nederland vast zal blijven houden aan de blinde biopsie. Indien nodig met een zee van publicaties en presentaties die suggereren dat het percentage foute biopsieen zou kunnen dalen als meer onderzoek wordt gedaan, in afwachting waarvan weer een voorlopige vergunning wordt verleent voor meer PSA onderzoek.

Afschaffen van PSA, het begin van de keten, voor vroege opsporing is onvoorstelbaar. Schrappen in de basisverzekering lijkt me wel haalbaar. De nieuwe behandelingstandaard zou dan zijn: "wachten op symptomen en zonodig behandelen" De polis wordt hierdoor goedkoper en de nederlandse man wordt beschermd tegen mogelijk letsel (van RP etc). 2 vliegen in 1 klap. De PSA-business zou dan op de vrije markt moeten dingen naar patienten via aanvullende verzekeringen.

"Wachten op symptomen en zonodig behandelen" spreekt voor geen meter aan. Dit staat zelfs enigszins in een kwaad licht. Het roept associaties op met nalatigheid. Behandelen -met hormonen- wordt gezien als iets inferieurs tegenover de kans op genezing waarmee urologen en Renee Froger snoeven.

Behandelen wordt ten onrechte gedegradeerd. Goede behandelingen zouden het "1 op 60 effect" (zie andere berichten van december) van RP kunnen compenseren met minder neveneffecten

19 december 2008

Voorstel aan Inspecteur


PSA-testen triggeren een hele keten van medische bemoeizucht met herhalingstesten, biopsieen, controles en in veel gevallen naar aanleiding daarvan behandeling, zoals daar zijn de modules operatie, radiotherapie, brachytherapie en HIFU, die onder elkaar strijden om de gunst van de patient. Alle behandelingen zijn sophisticated en personeelsintensief, met veel medische apparatuur, robots en optische instrumenten, waarachter weer een hele industrie.

Waar zit de rottigheid?

Dat lokale behandelingen het leven verlengen is nog nooit aangetoond en regelmatig betwijfeld. De publicatie van de ERSPC studie Rotterdam over het nut van screening wordt telkens weer uitgesteld.

Zo gaat het ongeveer in een academisch ziekenhuis:

Patienten in werkelijke zin zijn er niet. De mannen hebben geen klachten of symptomen en zijn over het algemeen in goede conditie.

Niettemin krijgen deze mannen het label prostaatkankerpatient op grond van PSA nummers en Gleason nummers. Deze nummertjes zijn zo zacht als boter maar gaan niettemin in een spreadsheet waar een behandelingsalgoritme uitrolt.

Het algoritme splitst in observatie en directe behandeling en behandeling wordt dan weer opgesplitst naar de verschillende modules. Bij observatie zijn er richtlijnen gebaseerd op PSA's en herbiopsie die aangeven wanneer moet worden overgegaan op alsnog behandeling. Het lijkt een perfect zorgsysteem, volledig transparant, met een antwoord op elk scenario.

Garbage in Garbage out.
De Gleasonscore van de blinde biopsie is de belangrijkste bepaler voor doorstroming in het systeem. Maar de betrouwbaarheid van deze steekproef voor de kwaadaardigheid van de tumor is zo laag dat als de eerste beslissing tussen observatie en directe behandeling moet worden genomen er al geen betrouwbaar criterium is. (al eerder uitgebreid besproken maar hier nog een keer de link).

Op papier trekt men zich hier echter weinig van aan. Hier doet men alsof de nummertjes goed genoeg zijn, rekent men er rustig mee door en presenteert men de uitkomst van de rekensom zonder schroom als een ziekteverslag aan de man zonder klachten en symptomen en in uitstekende conditie.

De man is hierdoor overdonderd en kan niet anders dan zich schikken naar het oordeel en is vanaf nu prostaatkankerpatient. Ontkennen heeft geen zin, hij staat van nu af onder curatele.

De glitter en glamour van de behandelindustrie met z'n cheerleader Rene Froger en Blue Ribbon als symbool spreekt de hardwerkende wakkere Nederlander wel aan. Positief als hij is meldt hij zich graag aan voor een PSA-test en kiest, als behandeling nodig is, voor de robot.

In het protocol staat dat mannen recht hebben op een prostaatkanker behandeling als zij daar om vragen, ook als volgens het algoritme observatie aangewezen zou zijn. Dit heet dan patient empowerment.

De PSA-industrie is gebaseerd op angst en misleiding. Ze veroorzaakt op grote schaal letselschade in de vorm van incontinentie en impotentie en kost de gemeenschap tientallen miljoenen per jaar.

Mijn voorstel aan de inspecteur is om PSA-testen voor vroege opsporing voorlopig te verbieden totdat de ERSPC haar resultaten presenteert.

18 december 2008

Valt niet mee te leven


Ik vroeg de uroloog, die zei dat door RP bij 1 op de 60 patienten dood door prostaatkanker wordt voorkomen, of hij dit nu een goed resultaat vond. Hij sloeg zichzelf niet op de borst en vond dat de resultaten zeker tot bescheidenheid moesten stemmen. (zie 1 op de 60 van 15 december)

Ik vroeg waarom doe je uberhaubt nog RP's als het rendement 1/60 dwz 1,7% is? Dit dan nog afgezien van de hoge percentages letsel (incontinetie en impotentie vanwege RP voor alle 60 man.

Het antwoord was ongeveer van deze strekking :
"Als ik de RP niet doe, dan wel iemand anders. Patienten dwingen de operaties min of meer af wanneer ze zeggen dat ze niet kunnen leven met het idee dat ze kanker hebben. Als ik de resultaten van RP relativeer en wijs op de neveneffecten van een operatie dan willen velen ondanks dat toch een operatie. Maar hoe harder ik relativeer, hoe minder operaties en hoe meer observatie. "


Patienten die niet kunnen leven met het idee dat ze kanker hebben. Wie kan daar niet inkomen? Maar is er geen sprake van een misverstand? Als je de patient vertelt dat hij geen kanker met een grote K heeft, maar slechts een PSA Prostaatkankertje dat jarenlang kan voortsudderen en meestal niet dodelijk is (maar wie durft dat te zeggen?) dan kan hij er misschien wel mee leven.

Echter de consequentie, observatie ( Active Surveillance) is ook geen pretje: 3 maandelijks PSA's, herhalingsbiopsien en tot lengte van dagen in het medisch circuit. Velen kiezen door de onzekerheid -en onzekerheid bij de urologen- uiteindelijk toch voor RP. Het argument is dan dat met die kankercontroles niet te leven valt.

Mannen met een PSA Prostaatkankertje hebben nergens last van, maar van hen wordt wel verwacht dat ze zich op z'n minst onder levenslange controle laten stellen. Ze hadden geen probleem, ze hebben een probleem gekregen.

De wortel zit bij de PSA bepaling, hierdoor wordt het hele circuit in werking gezet. Als je een PSA weigert bespaar je jezelf een hoop ellende en is het voor 98,3% zeker dat jejezelf niet tekort doet.

Volgens deze 60 op 1 statistieken dan, met de disclaimer dat u samen met uw arts de behandeling bepaalt en dat dit schrijven geen medisch advies is.

17 december 2008

Kankerproduktie


Nog maar weer eens tabel 3.2 van Bangma's Prostaatpensioenplan. 11% van de mannen heeft een PSA tussen de 4 en 10. Volgens Bangma wordt bij 24 % van hen bij biopsie prostaatkanker gevonden. 67% van de mannen heeft een PSA kleiner dan 2, bij hen levert een biopsie in 14% van de gevallen prostaatkanker op. Hoewel de kans op prostaatkanker relatief kleiner is lopen er bij een afkapwaarde van 2 of lager in absolute getallen dus veel meer mannen met prostaatkanker (ruim 3x zoveel) rond dan bij een afkapwaarde boven 4.

De hoogte van het PSA bepaalt de kans op het vinden van een tumortje, niet de ernst van het tumortje.

Dat men bij een PSA van 2 of lager geen biopsie doet berust op kostenoverwegingen. Het criterium is efficiency dwz een zo hoog mogelijke produktie van PSA Prostaatkankertjes binnen een bepaald budget. Bij een PSA lager dan 2 zijn er teveel negatieve biopsieen en dat kost geld. Dat is het enige argument, de rest is flauwekul.

Ik spreek hier over kankerproduktie, niet over geneeskunde. De patient is enkel handelswaar. In de onderhandelingen met verzekeringsmaat-schappijen bij het vaststellen van DBC's (Diagnose Behandeling Combinaties) voor PSA Prostaatkankertjes gaat het alleen nog maar om geld. Een PSA Prostaatkankertje is een makkelijk produkt: geen zieke mensen,goed te kwantificeren, makkelijk te plannen, precies waar de inkopers van verzekeringsmaatschappijen graag mee werken. Ze kunnen een verlaging van een PSA afkapwaarde van bijvoorbeeld 4 naar 2 direct uitdrukken in kosten waaruit dan een smakeloze compromisdeal van 3 wordt beklonken, mits de urologen bij een Gleason 6 of lager gaan observeren in plaats van opereren. Als bonus mogen de urologen dan een operatierobot kopen.

15 december 2008

1 op de 60


Bij 1 op de 60 patienten die een RP krijgt wordt sterfte aan prostaatkanker voorkomen, zei een uroloog enigszins verontschuldigend in z'n voordracht op een EPCEL-bijeenkomst afgelopen zaterdag in het VUMC. Ik wil hier nog aan toegevoegen dat dit sterftegeval in het algemeen pas na vele jaren plaats heeft.

1 op de 60 is nog iets slechter dan ik al dacht. Ik ga uit van 10% sterfte bij niets doen (ondermeer op grond van Zweedse studies) en een 20% sterftereduktie door RP waardoor er geen 10 maar 8 sterftegevallen per 100 zouden zijn, dwz 1 op de 50 profiteert.

Leg dit eens voor aan een groep van 60 patienten met een vers gediagnostiseerd PSA Prostaatkankertje en vertel er ook bij dat 30 van hen blijvend impotent zullen worden, 18 in enige mate incontinent gedurende de eerste 3 maanden en 6 van hen blijvend ernstig incontinent, 2 van hen een thrombose zullen overhouden aan de ingreep en 1 een hartinfarct. Verder voor iedereen een herstelperiode van 1 tot 2 weken, maar voor 12 een maand of langer. (Dit zijn gemiddelden van de vele studies op dit gebied)

Stel dat deze groep zou moeten stemmen. Zou een meerderheid voor RP kiezen?

11 december 2008

Volksverlakkerij


Bij een biopsie wordt ongeveer eenderde van de kankertjes gemist. (zie Geen Prostaatkanker? van 21 november). Geen enkele zekerheid dus, wel een nieuwe afspraak voor weer een PSA. De PSA's gaan een spreadsheet in, samen met PSA-derivaten zoals PSA verdubbelingstijd, PSA dichtheid, vrij PSA en andere fancy gimmicks waarin dan via een crappy algoritme met enorme onzekerheidsmarges bepaald wordt of weer een biopsie nodig is en dat gaat zo tot in lengte van dagen door tot dan eindelijk een symptoomloos PSA Prostaatkankertje is gevonden, dat zoals de lezer uit deze blog kan leren hooguit op hoge leeftijd gevaar op kan leveren voor de gezondheid, maar meestal zelfs dan nog niet.

Als dan toevallig een tumortje is aangeprikt dan begint een nieuwe ronde zombiegeneeskunde waarin de patient zogenaamd zelf mag bepalen of hij geholpen wil worden of onder observatie wil blijven. Het regent termen als autonome patient, keuzevrijheid en maatwerk maar dat is alleen maar mooipraterij want er is geen enkel aanknopingspunt waarop men een beslissing zou kunnen baseren. De informatie die de patienten krijgen zijn bakerpraatjes, waarbij het belangrijkste wordt verzwegen.

De "moderne" uroloog zal tegenwoordig observatie adviseren als de Gleasonscore van het biopsiemateriaal 6 of lager is. Tegen beter weten in. Want de uroloog weet ook dat de Gleasonscore van de biopsie indien geverifieerd door pathologisch onderzoek van de prostaat (zie Opleuken en verdoezelen van 23 april) maar in minder dan de helft van de gevallen bevestigd kan worden dwz hoger of lager is. Het hele traject van PSA tm observatie en behandeling is zinloze bedrijvigheid gebaseerd op niets anders dan volksverlakkerij.

Echte gevaarlijke tumortjes, dwz met een Gleasonscore van 8 of hoger, zijn zeldzaam en kun je met vroege opsporing nauwelijks onderscheppen. Deze tumortjes groeien zo snel dat om ze allemaal op het spoor te komen maandelijks PSA-testen gedaan zouden moeten worden bij iedere man ouder dan 40, hetgeen absurd is.

De meeste PSA Prostaatkankertjes groeien zo langzaam dat het omliggende weefsel zich door de jaren gemakkelijk voegt rond de tumor en er daardoor zelden symptomen optreden. Door hun hoge groeisnelheid geven de gevaarlijke tumortjes veel eerder symptomen, waardoor men er toch nog redelijk vroeg bij kan zijn.