Out of the Box 12
Draken fladderden door hun kop

Ze was een kind van de 70er jaren maar dan wel op z'n Ambonees. Haar handjes werden al vanaf haar vroege jeugd getraind in fijne motoriek. Al heel jong maakte ze miniscule borduurwerkjes en knutselde ze poppetjes in elkaar met groot oog voor detail. Nu had ze delicate slanke handen, uitstekend geschikt om netjes te opereren.

Een jaar eerder was ze toegetreden tot een maatschap van 5 urologen in een middelgroot ziekenhuis. Ze deed in principe alle ingrepen maar was vooral degene die reconstructieve chirurgie deed en ook hersteloperaties liet men het liefst door haar doen. Ze deed per jaar zo'n 12 laparoscopische RP's.

In opereren had ze veel plezier, maar voor het overige had ze het matig naar haar zin. Ze vond de grote hoeveelheden operatief bloedverlies van collegae Bot en Rampsnijder genant en schaamde zich ervoor met hen in een maatschap te zitten. Ze vond het vele overleg over PSA en prostaatkanker zwaar overdreven en zonde van de tijd. Ze deed niet echt mee, maar volgde zoals ze thuis had geleerd gedwee de Richtlijnen.

En toen kwam Huisvlijt. De manier waarop ze door Huisvlijt op haar nummer werd gezet over Gleasonscores (zie OoB8) had haar gekrenkt. De cijfertjes waar zij mee kwam, en die Huisvlijt verpulverde, kwamen uit de Richtlijnen. Deze Richtlijnen waren weer het werk van Professor P. Pensioenplan, de bekende professor die ze vaak op bijeenkomsten zag en wiens mondje ze zo zuinig vond.

Ze wilde nu het naadje van de kous weten. Ze stuurde haar vriend voor onbepaalde tijd weg en haalde Oma in huis.  Ze ging studeren.

Ze nam eerst een aantal avonden de tijd om de biopsieliteratuur te bestuderen en moest Huisvlijt gelijk geven: veel meer gemiste tumors en veel meer verkeerde biopsie Gleason scores dan P. Pensioenplan beweerde. Van het een kwam het ander. Ze wist dat ook bij succesvolle operaties - pT2 dwz tumor beperkt tot de prostaat, geen doorgroei in het kapsel en met schone snijvlakken- er toch vrij regelmatig PSA stijgingen optraden en dat was natuurlijk vreemd. Hoe vaak wist ze niet, ze wilde het eigenlijk niet weten. Maar nu ging ze op zoek naar studies over dit onderwerp en het bleek veel vaker voor te komen dan ze had gedacht: PSA stijgingen bij ca 1 op de 5 succesoperaties! Hier en hier. En dat terwijl maar de helft (Rotterdam) tot tweederdere (Nijmegen) van de operaties succesvol genoemd konden worden. Ze raakte ervan in de war en begon zich ongemakkelijk te voelen. Dan stelde ze zichzelf weer gerust want ze volgde immers de Richtlijnen waardoor haar niets te verwijten viel. Tevergeefs, het ongemakkelijke gevoel kwam terug, het liet haar niet los. Ben ik de verkeerde operatie aan het doen?

Overdag was ze kortaf en enigszins afwezig. Als Rampsnijder weer eens vastliep met een operatie kon ze zich maar net inhouden om niet de vreselijkste verwensingen te sissen. Een keer kon ze haar parkeerkaart voor het ziekenhuisterrein niet vinden. Ze werd door Beveiliging pas na een half uur toegelaten omdat ze zich niet kon identificeren. Ze raakte hierdoor dermate ontstemd dat ze haar operatieprogramma voor die ochtend aflastte en een gesprek met de directie eiste. Iemand vroeg haar de suiker door te geven waarop ze zomaar antwoordde: "Ben ik de verkeerde operaties aan het doen?" Toen ze iemand in de gang het woord pensioenplan hoorde zeggen, viel ze flauw.

Waar Oma was, werd het altijd druk. Natuurlijk om het eten maar ook om de sfeer. Zo ook nu. Er waren er vanavond 12, allemaal mannen, van alle leeftijden, studenten, ooms en opa's.

Allen vroegen zich af wat er met Ilse was. Na veel duwen en trekken was alles wat ze er uit kregen "Iets met Richtlijnen". Dat viel niet goed want richtlijnen waren het belangrijkste wat er bestond. "Wat is er dan met die Richtlijnen?", vroeg een oom die in de 70er jaren negatief in het nieuws was geweest vanwege politiek activisme. "Ik moet zeer slechte richtlijnen uitvoeren", antwoordde Ilse. Dit was zowat het ergste wat iemand in de familie kon overkomen. Oma schudde het hoofd. De oom vroeg nu dwingend door en wilde weten van wie de richtlijnen afkomstig waren. Een andere oom, met ook niet met een al te gunstig CV, nogal heet gebakerd en met toevallig net een RP achter de rug, vroeg om 3 trefwoorden rond prostaatkanker. In no time verschenen op de schermen van 3 laptops, respectievelijk NVU, ERSPC en PRIAS. Op 3 andere Laptops werden de databases lokatiebeschrijvingen, aktiemogelijkheden en intensiteit geopend. Na een uur meenden de heren genoeg over prostaatkanker te weten en oordeelden dat per direct aktie noodzakelijk was en wel met intensiteit Alfa.

De andere 6, stuk voor stuk maatschappelijk succesvol als ondernemer, sporter, rockster of filosoof, wisselden in een andere hoek van de kamer van gedachten over de moeilijke positie van Ilse. Ze vielen stil bij het horen van de afkonding Alfa. De laatste keer dat dit woord gesproken was, was 1977. Dit groepje had geen enkel gezag in dit soort kwesties. Oma die met Ilse in het midden van de kamer zat wist wat haar te doen stond. De krasse 85 jarige had alles gevolgd en kon haarscherp formuleren wat er speelde. Ze stond op en liep naar de telefoon. Na een gesprek van 15 minuten kon Oma het volgende verslag doen:

"Ilse mag geen radicale prostatectomieen meer uitvoeren. Als ze behandeling noodzakelijk acht dan verdient intermitterende hormonale therapie de voorkeur. Voor ze een behandeling start moet ze wel eerst een pro forma biopsie doen anders kan er heibel ontstaan. Van een aktie kan geen sprake zijn, ook niet van het type Beta of Gamma. Als de jongens daar zin in hebben mogen ze wel een ludieke Delta doen."

Wat luchtte dat op. Oma's aapje sprong zomaar in Ilse's armen. Alsof er niets gebeurd was gingen de mannen weer tussen elkaar zitten. Iedereen was voor een Ludieke Delta. Er werden allerlei gekke voorstellen gedaan waarbij de keuze uiteindelijk viel op een grapje met het paard van Professor Pensioenplan. Het verstarde gezicht van Ilse kwam weer tot leven en ze kreeg weer praatjes: "En nu allemaal opgesodemieterd, stelletje terroristen en halve garen, ik moet morgenochtend om 7 uur m'n eerste operatie doen.

Oma was ondertussen al in haar stoel in slaap gevallen.