2011: meer van hetzelfde

Er is een nieuwe voorzitter  van de NVU:  Bangma, schrijver van  Het Prostaat Pensioen Plan. Hij is de opvolger van Kil, schrijver van Prostaatkanker Heb Je Samen .  Bangma is sinds dit jaar daarnaast ook  onderzoeksleider van het ERSPC (European Randomised Study Prostate Cancer), het grootste prostaatkankeronderzoek ter wereld. Hier volgde hij Schroder op. Hier (bij 9.50) Schroder op het NOS journaal. Bangma is de tevens bedenker en directeur van PRIAS (Prostate International Active Surveillance). Dan is Bangma  ook nog hoofd Urologie van het Erasmus MC. Bangma is het type van een manager. Als Numero Uno van deze organisaties heeft Bangma de touwtjes in handen. Alle belangrijke urologische centra in Nederland, behalve Groningen en Limburg, voeren het ERSPC/PRIAS protocol uit.
Hoewel ERSPC/PRIAS een onderzoeksprotocol is, wordt al gehandeld alsof  het nut van screening en vroege behandeling niet meer ter discussie staat. Op vragen  over de fysieke en psychologische letselschade die aangericht wordt, komen geen of ontwijkende antwoorden. Men neemt voor lief dat 48 man behandeld moeten worden om na 9 jaar de dood van 1 van hen te voorkomen (zie ook rechter kolom). Voor mij is de grote verbazing dat de 1/48 benefit  als een "aanvaardbaar" resultaat wordt gezien, als noodzakelijke prijs van de vooruitgang. Ik vind dit huiveringwekkend. Zou de 1/48 deal  met de patient  zo expliciet besproken worden? Ik veronderstel van niet. Hoe anders te verklaren dat  zoveel "leken"  PSA screening een goede zaak vinden? Dit is even huiveringwekkend.

Bangma heeft nog steeds geen openheid van zaken gegeven over de neveneffecten van zijn ondernemingen. Op mijn artikel "Ook zo blij met PSA?" in Huisarts en Wetenschap is afgezien van Bangma's weerwoord "PSA screening deugt", een dienstbericht zonder inhoud, geen enkele reactie gekomen. Geen positieve en ook geen negatieve. Dit is teleurstellend. Zelfs PSA uit de basisverzekering halen en stoppen met geldstromen naar het Erasmus MC zoals ik voorstelde, lokt geen discussie in dit vakblad uit.

Hoe zou het in de spreekkamer toegaan?  Cijfers hierover zijn er niet. Een laboratoriumbriefje voor een PSA meegeven aan iedereen die erom vraagt is niet moeilijk. Een stuk makkelijker dan hierover in discussie te gaan.  Ook praktischer want het kost minder tijd.  Bovendien handelt de huisarts zo volgens het ERSPC/PRIAS protocol dat het goede gevoel geeft van de "state of the art" en kwaliteit.

De dramatische dood van Sylvia Millecam heeft in belangrijke mate het sentiment rond vroege opsporing en behandeling van kanker bepaald.  Er is de suggestie gewekt dat het zover niet had hoeven komen als ze zich had laten screenen, maar heel veel vrouwen die gescreend zijn en behandeld, zijn in een vergelijkbare situatie gekomen. Wat er vooral verkeerd ging bij Sylvia Millecam is de behandeling toen het slecht ging. Maar wat is blijven hangen is dat zij zich niet liet screenen. Tegenover Syilvia Millecam staat Sylvie vd Vaart, de succesvolle borstkankerpatient. Zo is er een dubbele motivatie, negatief en positief, om voor borstkankerscreening te zijn. Naar mijn mening bepaalt het borstkankersentiment ook het prostaatkankersentiment. Misschien denken mensen ook dat Frank Zappa nog had kunnen leven als hij zo verstandig was geweest als Renee Froger. Maar Sylvie en Renee  kunnen alsnog in de situatie van Millecam en Zappa komen, ondanks hun behandelingen. Niet dat ik ze dit toewens maar het kan gebeuren.

Tegen screening zijn lijkt verwerpelijk. Het is kiezen voor de belangen van 47 levenden ten koste van 1 dode aan prostaatkanker (die volgens het ERSPC door screening te voorkomen is). Echter dit ene "geredde leven" sterft tengevolge van iets anders (geen significant overlevingsverschil in totale sterfte in het ERSPC) waardoor er helemaal geen verschil meer is.  Wat is verwerpelijk? 1. Opsporen en behandelen van kankertjes zonder duidelijk overlevingsvoordeel  en daarbij in veel gevallen ernstige letselschade veroorzaken (impotentie en incontinentie). 2. Het financieren hiervan via verplichte afdrachten aan de Zorgverzekering en via belastingen voor Medisch Wetenschappelijk Onderzoek.