04 maart 2009

Voor je het weet....


De grootste kans op een ongevraagd PSA heb je als je in een ziekenhuis een polikliniek bezoekt of het nu interne is, chirurgie of whatever. Zodra je klaagt over iets dat maar in de verte gerelateerd kan zijn aan prostaatkanker wordt er een PSA-kruisje op het labformulier gezet.

Zelfs als er geen enkele reden is om aan de prostaat te denken loop je een kans op een PSA-kruisje zoals mij een aantal jaren geleden overkwam op de poli rheumatologie. Ik ken meerdere mannen die hetzelfde overkomen is in andere ziekenhuizen. Ik keek natuurlijk naar het labformulier en verzocht het kruisje te verwijderen, maar die mannen niet. Die zaten een week later voor een uroloog die vervolgens een biopsie ging doen en daarmee een cascade van narigheid triggerde.

Gevaarlijk zijn ook keuringen, bijvoorbeeld bedrijfskeuringen. Bijna altijd wordt hier een PSA meegenomen bij het bloedonderzoek. Bij preventieve keuringen van allerlei commerciele instituten is PSA vaste prik.

Het is moeilijk een beeld te krijgen van wat er precies bij de huisartsen gebeurt. Zij krijgen te maken met patienten die zelf om een PSA vragen. Het NHG, Nederlands Huisartsen Genootschap, stelt zich zeer terughoudend op. Zij hebben over PSA een patientenbrief samengesteld, maar het is zeer de vraag of alle huisartsen deze brief aan de patient te lezen geven voor ze een PSA kruisje zetten.

Bij polikliniekbezoek en keuringen kom je ongewild in het PSA circuit. Degenen die zelf om een PSA vragen zijn veelal op dit idee gekomen door TV programmas als RTL-Boulevard en door het lezen van bladen als Weekend en Prive. Renee Froger is de nationale prostaatkankermascotte die graag als cheerleader door urologen wordt misbruikt. Deze mannen vragen weliswaar zelf om een PSA test maar zijn zo gehersenspoeld dat moeilijk gesproken kan worden van een vrije keuze.

Teneinde de Nederlandse man te beschermen tegen ongevraagde PSA's of gehersenspoelde PSA's stel ik een geformaliseerde schriftelijke Informed Consent procedure voor alvorens een PSA-kruisje wordt gezet. De NHG patientenbrief en de KWF PSA informatie bieden hiervoor al nuttige bouwstenen die PSA Prostaatkankertjes graag verder verwerkt in praktische documenten. Geld hiervoor hoeft geen probleem te zijn. Dit kan gehaald worden uit het gigantische ERSPC budget waar toch nauwelijks iets mee gebeurt.

9 opmerkingen:

Anoniem zei

Gedegen stukje Henk en deze keer nog contructief ook!

antiuro

Anoniem zei

Als u de voorlichting gaat schrijven dan zal het gauw afgelopen zijn met PSA in Nederland!!

M'n partner, 54 jaar, zit met een PSA van 5,2. Uro heeft biopsie voorgesteld, wij bedenktijd. We zien een biopsie eigenlijk niet zo zitten.

Ik zou uw mening wel willen weten....

Groeten
Claudia

Hendrik Scholten zei

Claudia,

Ik moet goed uitkijken wat ik zeg want er zitten een aantal urologen mee te kijken die me het liefst vandaag nog voor de tuchtraad willen zien.

Vandaar eerst een dikke disclaimer: medische beslissingen neemt je partner alleen in overleg met zijn behandelend arts.

Dit gezegd hebbende zijn er 2 mogelijkheden als je partner geen biopsie wil.

1. Hij laat het voor wat het is, doet geen PSA's meer en wacht af of er wat gebeurt. Meestal gebeurt er niets en als er wat gebeurt meestal pas na vele jaren. Als er klachten komen kunnen deze behandeld worden, ondermeer met TURP's en/ of antihormonale therapie. Dit is weliswaar niet genezend maar vaak kan men dan weer jaren door.

2. Meer PSA's. Door het verloop van de PSA's te volgen krijg men een redelijk goede indruk van a of er een kankertje zit en b of dit kankertje snel groeit. Termen waar je op kunt googelen zijn PSA Velocity en PSA verdubbelingstijd. Bij een PSA verdubbelingstijd langer dan 10 jaar kun je je gerust voelen. Bij een PSA verdubbelingstijd tussen de 2 en 5 jaar is het onduidelijk. Bij een PSA verdubbelingstijd korter dan 2 jaar is de kans op een aggressief tumortje redelijk groot. Gelukkig ziet men dit zelden. Verder is belangrijk dat men op z'n minst 6 metingen heeft om betrouwbaar de PSA verdubbeling te kunnen vaststellen. In het geval van jouw partner nu iedere maand.

1. Is de zalige onwetendheid waarin mannen tot 1991 leefden.

Bij 2. houdt men alle opties open en kan men eventueel alsnog een biopsie doen. Wel ontaardt dit makkelijk in een neurotische PSA obsessie, maar als je partner cool is, hoeft dit niet te gebeuren.

Ik hoop dat jij en je partner hier wat aan hebben.

Anoniem zei

Heel heel hartelijk bedankt voor uw snelle en uitgebreide reactie. Mijn partner is jurist en zal u in geval van tuchtrechtelijke problemen graag terzijde staan, maar hij zegt me nu dat u door de disclaimer geen enkel gevaar loopt.

Groeten van ons beiden

Claudia

Anoniem zei

Claudia, hoe kwam je man aan dat PSA? Ziekenhuis, keuring, via huisarts?

antiuro

Anoniem zei

antiuro, geen van de 3. Maar via zijn uroloog waar hij onder behandeling is voor blaasstenen

Groeten
Claudia

Anoniem zei

Zeer boeiende site. Verfrissend. Ook uw antwoord aan Claudia was verrassend mn Optie 2.

Keep it up!

Anoniem zei

Ik heb Scholten eens gecheckt. Hij is in het BIG-register geregistreerd als arts in Haarlem, specialisme geen, beperkingen geen. Scholten is dus volledig bevoegd.

Zijn publicatie in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde is hier te vinden:

http://www.ntvg.nl/publicatie/a-fair-trial-het-europese-gerandomiseer/volledig

De reactie van de ERSPC coordinator op dit artikel en het antwoord van Scholten hierop is hier te vinden:

http://www.ntvg.nl/publicatie/a-fair-trial-het-europese-gerandomiseer-288161/volledig.

Verder vond ik deze bespreking over hormonale therapie bij prostaatkanker van de hand van Scholten:

http://prostaatkanker.org/leeszaal/HT.htm

Hendrik Scholten zei

Check it out,

Bedankt voor je speurwerk! Ik wist niet dat A fair trail? en de reactie van Schroder op het internet stonden. Ik ga de links op de site zetten.